Αποφθέγματα Γερόντων

Υπάρχουν πολλά που γίνονται από τους ανθρώπους και είναι από την φύση τους καλά, αλλά δεν είναι καλά για κάποια αιτία: όπως για παράδειγμα η νηστεία και η αγρυπνία, η προσευχή και η ψαλμωδία, η ελεημοσύνη και η φιλοξενία είναι από την φύση τους καλά έργα, όταν όμως γίνονται από ματαιοδοξία, δεν είναι πλέον καλά.


Από όλες τις πράξεις μας, ο Θεός επιζητεί τον σκοπό τους, εάν δηλαδή τις κάνουμε προς χάριν Αυτού, ή για κάποια άλλη αιτία.


ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ

ΚΛΙΜΑΞ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ

Λόγος Δέκατος Τέταρτος – Περί Γαστριμαργίας

(Δια την ονομαστήν δέσποιναν, την πονηράν κοιλίαν)

1. Προκειμένου τώρα να ομιλήσωμεν περί κοιλίας, αποφασίσαμεν πάλι –όπως και σε όλα τα θέματα- να στρέψωμε την φιλοσοφία μας εναντίον μας. Διότι είναι αξιοθαύμαστο, εάν απηλλάγη κανείς από αυτήν, πριν κατοικήση τον τάφο.

2. Γαστριμαργία είναι η υποκριτική συμπεριφορά της κοιλίας, η οποία, ενώ είναι χορτασμένη, φωνάζει πως είναι ενδεής. Και ενώ είναι παραφορτωμένη μέχρι διαρρήξεως, ανακράζει ότι πεινά. Γαστριμαργία είναι η δημιουργός των καρυκευμάτων, η πηγή των τέρψεων του λάρυγγος. Εσύ έκλεισες την φλέβα (των ηδονικών απαιτήσεών της), αλλά αυτή ξεπρόβαλλε από άλλο μέρος. Την έφραξες και τούτη, αλλά καινούργια ανοίχθηκε. Γαστριμαργία είναι μία απάτη των οφθαλμών. Καθ’ ην στιγμήν κάποιος τρώγει το μέτριο σε ποσότητα φαγητό του, η γαστριμαργία τον κάνει να σκέπτεται, πώς να ήταν δυνατόν να καταβροχθίση δια μιάς τα σύμπαντα.

3. Ο χορτασμός από φαγητά είναι πατήρ της πορνείας. Η θλίψις δε της κοιλίας είναι πρόξενος αγνότητος. Εκείνος που εκολάκευσε τον λέοντα, πολλές τον ημέρωσε. Εκείνος όμως που περιποιήθηκε την σάρκα, περισσότερον την εξαγρίωσε.

4. Χαίρεται ο Ιουδαίος τα Σάββατα ή τις εορτές, και ο γαστρίμαργος μοναχός το Σάββατο και την Κυριακή. Από καιρό υπολογίζει το Πάσχα και από πολλές ημέρες ετοιμάζει τα φαγητά. Ο δούλος της κοιλίας σκέπτεται με τι είδους φαγητά θα εορτάση, ο δε δούλος του Θεού με τι χαρίσματα θα πλουτήση. Ο κοιλιόδουλος, όταν έλθη κάποιος ξένος, συνέχεται ολόκληρος από την αγάπη – αγάπη που προέρχεται από την γαστριμαργία – και θεωρεί ως αναψυχή του αδελφού την ιδική του κατάλυση! Επί παρουσία ωρισμένων άλλων απεφάσισε την κατάλυση οίνου, και νομίζοντας πως κρύβει την αρετήν του, υποδουλώθηκε στο πάθος του.

5. Εχθρεύεται πολλές φορές η κενοδοξία προς την γαστριμαργία και αντιμάχονται για την κατοχή του άθλιου μοναχού σαν να πρόκειται για αγοραστό δούλο. Η μεν γαστριμαργία τον ωθεί στην κατάλυση, η δε κενοδοξία του συνιστά την επίδειξη της αρετής του, αλλά ο σοφός μοναχός θα τις αποφύγη και τις δύο, διώχνοντας στην κατάλληλη ώρα την μία με την βοήθεια της άλλης.

6. Όταν η σάρκα σφριγά, ας φυλάξωμε την εγκράτεια παντού και πάντοτε. Όταν δε ηρεμεί – πράγμα που δεν πιστεύω ότι κατωρθώνεται προ του τάφου – ας αποκρύψωμε την εργασία μας.

7. Είδα ηλικιωμένους ιερείς να εμπαίζωνται από τους δαίμονες και να δίνουν ευλογία στους νέους, που δεν εξηρτώντο πνευματικώς από αυτούς, να καταλύσουν σε επίσημο τραπέζι κρασί και ό,τι άλλο. Εάν μεν οι ιερείς αυτοί έχουν εν Κυρίω καλή μαρτυρία, ας κάνωμε μέτρια κατάλυση. Εάν όμως είναι αμελείς, ας μη λάβωμε καθόλου υπ’ όψιν μας την ευλογία τους, και μάλιστα εάν τύχη και μαχώμεθαεναντίον σαρκικής πυρώσεως.

8. Ενόμισε ο θεήλατος Ευάγριος ότι έγινε σοφώτερος των σοφών και στη μορφή και στο περιεχόμενο των λόγων του. Απατήθηκε όμως ο ταλαίπωρος και φάνηκε ανοητότερος των ανοήτων και σε πολλά άλλα ζητήματα και σ’ αυτό. Εδίδαξε: «Οσάκις η ψυχή επιθυμεί ποικίλα φαγητά, ας θλίβεται με άρτον μόνο κα ύδωρ». Είναι δε η προσταγή του αυτή σαν να προτρέπεις ένα παιδί ν’ ανεβή με ένα βήμα όλη τη σκάλα. Εμείς όμως, αντικρούοντας τον ορισμό του, ως εξής ορίζουμε: Όταν επιθυμούμε τα διάφορα φαγητά, ζητούμε κάτι που είναι μέσα στη φύση μας. Για αυτόν τον λόγο ας χρησιμοποιήσωμε ένα τέχνασμα προς την πολυμήχανη κοιλία, και μάλιστα αν δεν μας απειλεί βαρύτατος πόλεμος ή δεν υπάρχει πένθος ή κανών για προηγούμενες σοβαρές πτώσεις. Ας κόψωμεν πρώτα τα λιπαρά, έπειτα τα ερεθιστικά και έπειτα τα εύγευστα.

9. Αν σου είναι εύκολο, δίδε στην κοιλία σου τροφή χορταστική και ευκολοχώνευτη, ώστε με τον χορτασμό να ικανοποιήσωμε την αχόρταστη όρεξή της, ενώ με την σύντομη χώνευση να σωθούμε από την σαρκική πύρωση σαν από μάστιγα. Ας εξετάσωμε, και θα βρούμε πως τα περισσότερα από τα φαγητά που «φουσκώνουν» ερεθίζουν την σάρκα.

10. Να γελάς με τον δαίμονα που σου υποβάλλει μετά το δείπνο να αφήσης για την επόμενη ημέρα τους κανόνες των προσευχών σου, διότι θα έλθη η ενάτη ώρα της επομένης και δεν θα έχει τηρηθεί η συμφωνία της προηγούμενης.

11. Άλλη είναι η εγκράτεια που αρμόζει σε όσους δεν έχουν δοκιμάσει μεγάλες πτώσεις και άλλη σε όσους έχουν υποπέσει σ’ αυτές. Οι μεν πρώτοι έχουν ως γνώμονα την σαρκική κίνηση, οι δε δεύτεροι αντιμετωπίζουν το θέμα με σκληρότητα και αδιαλλαξία μέχρι θανάτου. Και ο μεν προσπαθούν να διαφυλάττουν πάντοτε την σωφροσύνη του νου, ενώ οι δε εξευμενίζουν τον Θεόν με την σκυθρωπότητα της ψυχής και με την θλίψη της καρδιάς.

12. Ο καιρός της ευφροσύνης και τα παρακλήσεως στον τέλειο μοναχό είναι καιρός αμεριμνίας, στον αγωνιστή καιρός πάλης και στον εμπαθή είναι «εορτή εορτών και πανήγυρις πανηγύρεων».

13. Όνειρα γύρω από τροφές και φαγητά συναντώνται στην καρδιά των γαστριμάργων, και όνειρα γύρω από την κόλαση και την Κρίση συναντώνται στην καρδιά των μετανοούντων.

14. Κυριάρχησε στην κοιλία σου, πριν κυριαρχήσει αυτή επάνω σου, κα τότε θα αναγκασθής να νηστεύης γεμάτος καταισχύνη. Αυτό που είπα το καταλαβαίνουν εκείνοι που έπεσαν στον ακατονόμαστο βόθρο. Όσοι είναι ευνούχοι (κατά πνεύμα ευνούχοι – πρβλ. Ματθ.ιθ’ 12) δεν εγνώρισαν το αμάρτημα αυτό.

15. Ας περικόψουμε τις απαιτήσεις της κοιλίας με την σκέψη του αιωνίου πυρός. Μερικοί που υπετάγησαν σ’ αυτήν έφθασαν στην ανάγκη στο τέλος να αποκόψουν τα μέλη του σώματός τους, και απέθαναν έτσι σωματικά και ψυχικά. Ας ερευνήσωμε, και οπωσδήποτε θα διαπιστώσωμε πως τα ηθικά μας ναυάγια προέρχονται μόνο από την γαστριμαργία.

16. Ο νους του νηστευτού προσεύχεται καθαρά και προσεκτικά, του δε ακρατούς είναι γεμάτος από ακάθαρτες εικόνες. Ο χορτασμός της κοιλίας εξήρανε τις πηγές των δακρύων. Όταν όμως αυτή απεξηράνθη, εδημιούργησε τα ύδατα των δακρύων.

17. Εκείνος που περιποιείται την κοιλία του και αγωνίζεται να νικήσει το πνεύμα της πορνείας, ομοιάζει με εκείνον που προσπαθεί να σβήσει μεγάλη φωτιά με λάδι. Όταν θλίβεται η κοιλία, ταπεινούται η καρδία. Όταν όμως δέχεται περιποιήσεις, θεριεύουν και αλαζονεύουν οι λογισμοί.

18. Εξέταζε τον εαυτόν σου την πρώτη ώρα της ημέρας και το μεσημέρι και την τελευταία προ του φαγητού, και θα κατανπήσεις έτσι την ωφέλεια της νηστείας. Το πρωί (που δεν πεινάς) οι λογισμοί σκιρτούν και περιπλανώνται εδώ κι’ εκεί, κατά την έκτη ώρα ατονούν κάπως, και κατά το ηλιοβασίλεμα έχουν εντελώς ταπεινωθεί.

19. Θλίβε την κοιλία και οπωσδήποτε θα κλείσεις και το στόμα, διότι η γλώσσα ισχυροποιείται από τα πολλά φαγητά. Να πυγμαχής συνεχώς εναντίον της και να επαγρυπνής συνεχώς επάνω της. Εάν εσύ κοπιάσεις ολίγο, αμέσως και ο Κύριος σε βοηθεί.

20. Όσο χρησιμοποιούνται και μαλακώνουν οι ασκοί, τόσο αυξάνουν στην χωρητικότητα. Όταν όμως μείνουν περιφρονημένοι και αχρησιμοποίητοι, θα μαζέψουν και δεν θα χωρούν τόσο πολύ.

21. Εκείνος που καταπιέζει την κοιλία με πολλά φαγητά, επλάτυνε τα έντερα, ενώ εκείνος που της εναντιώνεται, τα εστένευσε. Και όταν αυτά εστένευσαν, δεν χρειάζονται πολλά φαγητά, οπότε κατά φυσικό τρόπο μαθαίνουμε να νηστεύουμε.

22. Η δίψα πολλές φορές εσταμάτησε την δίψα. Είναι όμως δυσχερές και ακατόρθωτο με την πείνα να περικοπή η πείνα. Όταν σε νικήση η κοιλία, δάμαζέ την με σωματικούς κόπους. Και αν αυτό σου είναι αδύνατο δια λόγους ασθενείας, πάλαιψε εναντίον της με την αγρυπνία.

΄Ενας γέροντας τής Εκκλησίας έλεγε: ΄΄Εάν δεις το παιδί σου κάτω και ο Διάβολος να το πατάει στο λαιμό, δεν θα χτυπήσεις το παιδί σου!΄΄ Έτσι και με τον αδελφό μας που έπεσε σε αμαρτία, δεν πρέπει να στραφούμε εναντίον του. Σύμφωνα με την παραβολή τού Φαρισαίου και τού τελώνη, ο Θεός δικαιώνει τον ταπεινό, αυτόν που συλλογίζεται την αμαρτωλότητά του, και του ζητάει έλεος. Άλλωστε, εάν θεωρείς τον εαυτό σου δίκαιο, δεν χρειάζεσαι τη θυσία τού Χριστού, που πέθανε για τους αμαρτωλούς.

Αναφέρεται στο Λουκά 18/ιη΄ 9-14:

΄΄Είπε και προς μερικούς που πίστευαν για τον εαυτό τους πως είναι δίκαιοι, και θεωρούσαν υποδεέστερους τους άλλους, αυτή την παραβολή:

-Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ιερό για προσευχή, ο ένας Φαρισαίος, και ο άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε, και προσευχόταν γαι τον εαυτό του τα εξής: "Θεέ, σ' ευχαριστώ επειδή δεν είμαι όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή όπως και αυτός ο τελώνης. Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, και δίνω δέκατο από όλα μου τα έσοδα".

Ο δε τελώνης, στάθηκε μακρυά, και δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του, λέγοντας: "Θεέ, λυπήσου με τον αμαρτωλό". Σας λέγω, (συνέχισε ο Ιησούς), ότι ο τελώντης κατέβηκε πιο δικαιωμένος στο σπίτι του, παρά ο Φαρισαίος. Επειδή, όποιος υψώνει τον εαυτό του, θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνει τον εαυτό του, θα υψωθεί ΄΄.

Είπε ο αββάς Γρηγόριος ο Θεολόγος:

“Ο Θεός από κάθε άνθρωπο που είναι βαφτισμένος αυτά τα τρία ζητάει:

Από την ψυχή ορθή πίστη, από τη γλώσσα την αλήθεια και από το σώμα τη σωφροσύνη”.

Ο μακάριος Επιφάνιος έλεγε:

“Ο Θεός στους αμαρτωλούς χαρίζει και το κεφάλαιο, όταν μετανοούν, όπως στην πόρνη και τον τελώνη, ενώ από τους δικαίους ζητάει και τόκους. Και αυτό είναι ακριβώς εκείνο που έλεγε ο Κύριος στους Αποστόλους:

Εάν η ευσέβειά σας δεν ξεπεράσει την ευσέβεια των Γραμματέων και των Φαρισαίων, δεν θα μπείτε στη Βασιλεία των Ουρανών”.

Στις αρχές της μοναχικής του ζωής ο ίδιος ο αββάς Ευπρέπιος επισκέφθηκε κάποιον Γέροντα και του είπε:

“Αββά, πές μου κάποιον λόγο, πώς θα μπορέσω να σωθώ;”

Κι εκείνος του είπε:

“Εάν θέλεις να σωθείς, όπου κι αν πάς, μη βιαστείς να πάρεις τον λόγο, πρίν σε ρωτήσει κάποιος”.

Αυτός ένιωσε συντριβή για τον λόγο που του είπε και έβαλε μετάνοια λέγοντας:

“Αλήθεια, πολλά βιβλία διάβασα και τέτοια ωφέλεια ποτέ δε γνώρισα”. Κι έφυγε πολύ ωφελημένος.

Είπε ο αββάς Ησαϊας ο ιερέας:

“Κάποιος από τους Πατέρες έλεγε πως ο άνθρωπος οφείλει, πάνω απ΄όλα, να αποκτήσει πίστη στον Θεό και ν΄αναζητεί συνεχώς καί με πόθο τόν Θεό. Να επιδιώκει επίσης την κακοπάθεια, την ταπεινοφροσύνη, την αγνότητα, τη φιλανθρωπία καί την αγάπη σ΄όλους. Την υποταγή και την πραότητα, τη μακροθυμία και την υπομονή, την επιθυμία για τον Θεό, καί να παρακαλεί συνεχώς
τόν Θεό με πόνο καρδιάς και αληθινή αγάπη για να μήν κοιτάξει ποτέ πρός τα πίσω, αλλά να έχει στραμμένη την προσοχή του σ΄αυτά που ακολουθούν. Να μήν έχει πεποίθηση στα καλά του έργα, δηλαδή στη διακονία του, και να ζητάει από τον Θεό αδιάκοπα
τη βοήθεια για ό,τι φέρνει η κάθε μέρα”.

Είπε ο μακάριος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:

“Όταν κάθεσαι να διαβάσεις λόγο Θεού, να επικαλείσαι στην αρχή τον Θεό ν΄ανοίξει τα μάτια της ψυχής σου, ώστε να μην περιοριστείς στο να διαβάζεις μόνο αυτά που γράφτηκαν αλλά και να τα εκτελείς, και έτσι να μη γίνει καταδίκη μας η μελέτη του βίου και των λόγων των αγίων”.

Είπε ο αββάς Μωυσής:

“Είναι αδύνατο να αποκτήσει κανείς τον Ιησού, παρά μόνο με κόπο, με ταπείνωση και με προσευχή ακατάπαυστη”.

Ένας αδελφός ρώτησε κάποιον Γέροντα:

“Ποιο καλό πράγμα υπάρχει, για να το κάνω και να βρω ζωή μέσα σ΄αυτό;”

Και είπε ο Γέροντας:

“Ο Θεός γνωρίζει το καλό. Όμως άκουσα ότι κάποιος από τους πατέρες ρώτησε τον αββά Νισθερώο τον μεγάλο, τον φίλο του αββά Αντωνίου:”

“Ποιο θεωρείται έργο καλό για να το κάνω;”

Κι εκείνος του είπε:

“Όλες οι αρετές δεν είναι ισοδύναμες; Η αγία Γραφή λέει ότι ο Αβραάμ υπήρξε φιλόξενος και είχε τον Θεό μαζί του. Ο Ηλίας αγαπούσε την ησυχία και ο Θεός ήταν μαζί του. Ο Δαβίδ ήταν ταπεινός και ο Θεός ήταν μαζί του. Ό,τι λοιπόν καταλαβαίνεις
να θέλει η ψυχή σου που είναι σύμφωνο με το θέλημα του Θεού, αυτό κάνε και κράτα άγρυπνη την καρδιά σου”.

Είπε κάποιος απ΄τους πατέρες:

“Εάν δεν μισήσεις πρώτα, δεν μπορείς ν΄αγαπήσεις, εάν δηλαδή δεν μισήσεις την αμαρτία, δεν μπορείς να κάνεις το θέλημα του Θεού, όπως αναφέρεται στην αγία Γραφή, “Απόφυγε το κακό και πράξε το καλό”.

Όμως και σ΄αυτή την περίπτωση η ψυχική διάθεση είναι εκείνη που μετράει πάντοτε.

Γιατί ο Αδάμ αν και ήταν μέσα στον παράδεισο, παρέβη την εντολή του Θεού, ενώ ο Ιώβ, αν και ήταν καθισμένος πάνω στην κοπριά, κράτησε την αυτοκυριαρχία του.

Λοιπόν το μόνο που ζητάει ο Θεός απ΄τον άνθρωπο είναι η καλή του διάθεση και να έχει πάντοτε τον φόβο του Θεού μέσα του”.

Έλεγε κάποιος από τους Γέροντες:

“Ό,τι αποστρέφεσαι, μήν το κάνεις στον άλλο.

Αποστρέφεσαι το να πει κάποιος λόγια εναντίον σου; Μήν κακολογήσεις κι εσύ κάποιον.

Αποστρέφεσαι το να σε εξευτελίσει κάποιος ή να σε εξυβρίσει ή να αρπάξει κάτι από τα υπάρχοντά σου ή ό,τι άλλο παρόμοιο μπορεί να συμβεί; Και εσύ ούτε ένα απ΄αυτά μήν κάνεις σε άλλον.

Όποιος μπορεί να κρατήσει αυτόν τον λόγο, του αρκεί για να σωθεί”.

Όταν ο αββάς Αντώνιος ασκήτευε στην έρημο, έπεσε κάποτε σε ακηδία

και σε μεγάλη σύγχυση των λογισμών του και έλεγε στον Θεό:

“Κύριε, θέλω να σωθώ αλλά δεν μ΄αφήνουν οι λογισμοί μου. Τι να κάνω με τη θλίψη μου αυτή; Πώς να σωθώ;”

Κάποια φορά λοιπόν βγήκε λίγο προς τα έξω και βλέπει κάποιον σαν τον εαυτό του να κάθεται και να κάνει εργόχειρο.

Μετά από λίγο άφηνε το εργόχειρο, σηκωνόταν και προσευχόταν, και ξανά καθόταν και συνέχιζε να πλέκει το σχοινί του.

Ύστερα πάλι σηκωνόταν για προσευχή.

Ήταν άγγελος Κυρίου που είχε σταλεί για να διορθώσει τον Αντώνιο και να του δώσει σιγουριά και άκουσε τον άγγελο να του λέει:

“Κάνε κι εσύ το ίδιο και θα σωθείς”.

Και ο Αντώνιος όταν τ΄άκουσε, πήρε μεγάλη χαρά και κουράγιο. Και έτσι κάνοντας προχωρούσε στο έργο της σωτηρίας του.

Διηγήθηκε κάποιος ότι τρεις φιλόπονοι άνθρωποι, φίλοι μεταξύ τους, έγιναν μοναχοί.

Ο πρώτος διάλεξε σαν έργο του να ειρηνεύει τους ανθρώπους, που είχαν εχθρικές σχέσεις μεταξύ τους,

σύμφωνα με τον Ευαγγελικό λόγο: “Μακάριοι οι ειρηνοποιοί”.

Ο δεύτερος να επισκέπτεται τους αρρώστους και ο τρίτος έφυγε για να ησυχάσει στην έρημο.

Ο πρώτος λοιπόν, αν και κόπιασε για να σταματήσει τις διαμάχες των ανθρώπων, δεν μπόρεσε να τους θεραπεύσει

όλους και, επειδή έπεσε σε ακηδία, πήγε σ΄αυτόν που υπηρετούσε τους αρρώστους και τον βρήκε κι αυτόν

να παραμελεί το έργο του, καθώς δεν επαρκούσε να εφαρμόσει πλήρως την εντολή.

Συμφώνησαν λοιπόν και οι δύο και πήγαν να δουν τον ερημίτη.

Του εξέθεσαν τη θλίψη τους και τον παρακάλεσαν να τους πει τι κατόρθωσε αυτός.

Εκείνος, αφού έμεινε αμίλητος για λίγο, έριξε κατόπιν νερό στη λεκάνη και τους λέει:

“Προσέξτε το νερό”.

Ήταν βέβαια ταραγμένο.

Μετά από λίγο τους λέει πάλι:

“Προσέξτε και τώρα πώς έγινε το νερό”.

Και μόλις πρόσεξαν το νερό, βλέπουν σαν σε καθρέπτη τα πρόσωπά τους.

Τους λέει λοιπόν τότε:

“Έτσι είναι κι αυτός που ζει ανάμεσα σε ανθρώπους.

Εξαιτίας της ταραχής δεν βλέπει τα σφάλματά του.

Όταν όμως ησυχάσει και προπαντός στην έρημο, τότε βλέπει τα ελαττώματα του εαυτού του”.

Κάποιος αδελφός ρώτησε έναν Γέροντα: “Τι να κάνω; ”

Και του είπε ο Γέροντας: “Οφείλουμε να χύνουμε δάκρυα πάντοτε.

Συνέβη κάποτε κάποιος από τους πατέρες να πεθάνει και μετά από πολλή ώρα επανήλθε στον εαυτό του και τον ρωτήσαμε:

“Τι είδες εκεί, αββά;” Και μας είπε τότε κλαίοντας:

“Άκουσα εκεί έναν ασταμάτητο θρήνο απ΄αυτούς πού έλεγαν αλίμονό μου, αλίμονό μου”.

Το ίδιο και εμείς οφείλουμε να λέμε πάντοτε”.

Ένας από τους αδελφούς πήγε σε κάποιον Γέροντα που κατοικούσε στο όρος Σινά και τον παρακάλεσε:

“Πάτερ, πές μου πώς πρέπει να προσεύχομαι, γιατί πολύ εξόργισα τον Θεό”.

Κι ο Γέροντας του λέει: “Παιδί μου, εγώ όταν προσεύχομαι, έτσι λέω:

Κύριε, αξίωσέ με να σε υπηρετήσω, όπως υπηρέτησα τον Σατανά, κι αξίωσέ με να σε αγαπήσω, όπως αγάπησα την αμαρτία”.

“Το να μιλάει κανείς για την πίστη και να διαβάζει τα δόγματα είναι πράγματα που ξηραίνουν την κατάνυξη

του ανθρώπου και την εξαφανίζουν, ενώ οι βίοι και οι λόγοι των Γερόντων δίνουν φως στην ψυχή”.

Κάποιοι αδελφοί από τη σκήτη ξεκίνησαν να επισκεφθούν τον αββά Αντώνιο. Μπήκαν λοιπόν σ΄ένα καράβι για να πάνε και σ΄αυτό βρήκαν έναν άλλο Γέροντα,
που ήθελε κι αυτός να πάει εκεί. Δεν τον γνώριζαν όμως αυτόν οι αδελφοί. Καθισμένοι λοιπόν μέσα στο καράβι ανέφεραν μεταξύ τους αποφθέγματα Πατέρων ή ρητά από τη Γραφή και από ανάμεσα για το εργόχειρό τους. Ο Γέροντας έμενε εντελώς σιωπηλός. Σαν βγήκαν στο λιμάνι, παρατήρησαν ότι και ο Γέροντας πήγαινε προς τον αββά Αντώνιο.

Κι όταν έφτασαν εκεί τους είπε ο αββάς Αντώνιος: “Καλή συνοδία βρήκατε τον Γέροντα αυτόν”. Και στον Γέροντα είπε: “Καλούς αδελφούς είχες μαζί σου, αββά”. Και ο Γέροντας του απαντά: “Καλοί βέβαια είναι, αλλά η αυλή τους δεν έχει πόρτα, και όποιος θέλει μπαίνει στον στάβλο και λύνει το γαϊδούρι”.

Και αυτό το είπε, γιατί ό,τι ερχόταν στο στόμα τους, το έλεγαν.

Ένας Γέροντας μόναζε στην έρημο και το διάστημα που περπατούσε για να προμηθεύεται το νερό ήταν δώδεκα μίλια.

Κάποια φορά λοιπόν που πήγε να πάρει νερό, βαρέθηκε και είπε:

“Τι χρειάζεται αυτός ο κόπος; Θα ΄ρθω να μείνω κοντά στο νερό”.

Μόλις το΄πε αυτό, στρέφει το κεφάλι και βλέπει κάποιον να τον ακολουθεί και να μετράει τα βήματά του.

Τον ρωτάει ευθύς: “Ποιος είσαι εσύ;”

“Άγγελος Κυρίου -του απαντά- σταλμένος να μετρήσω τα βήματά σου για να σου δώσω τον μισθό σου”.

Μόλις τ΄άκουσε αυτό ο Γέροντας, ενθαρρύνθηκε, έγινε προθυμότερος και πήγε άλλα πέντε μίλια πιο βαθιά στην έρημο.

Ήταν ένας Γέροντας στη Θηβαϊδα που έμενε σ΄ένα σπήλαιο και είχε έναν υποτακτικό μαθητευόμενο. Συνήθιζε ο Γέροντας κάθε βράδυ να του δίνει ωφέλιμες συμβουλές και μετά από τη νουθεσία, έκανε προσευχή και τον έστελνε να κοιμηθεί. Κάποτε συνέβη μερικοί ευλαβείς λαϊκοί, επειδή γνώριζαν τη μεγάλη άσκηση του Γέροντα, να τους επισκεφθούν και να προσφέρουν σ΄αυτούς κάποιο φαγητό να φάνε. Αφού έφυγαν αυτοί, κάθισε πάλι ο Γέροντας το βραδάκι, όπως το συνήθιζε, και νουθετούσε τον αδελφό. Την ώρα όμως που του μιλούσε, τον πήρε ο ύπνος. Και ο αδελφός έμεινε κοντά του, έως ότου ξυπνήσει και του κάνει την ευχή. Καθώς λοιπόν καθόταν πολλή ώρα και ο Γέροντας δεν ξυπνούσε, ενοχλήθηκε από τους λογισμούς του να πάει να κοιμηθεί χωρίς να του κάνει την απόλυση. Αλλά βίασε τον εαυτό του και αντιστάθηκε στον λογισμό και παρέμεινε. Πάλι όμως ενοχλήθηκε και δεν έφυγε. Κατά τον ίδιο τρόπο ενοχλήθηκε επτά φορές και αντιστάθηκε στον λογισμό. Αργότερα, αφού είχε προχωρήσει η νύκτα, ξύπνησε ο Γέροντας και τον βρήκε να κάθεται δίπλα του και του λέει:

- “Δεν έφυγες μέχρι αυτή την ώρα;”

Κι εκείνος είπε:

- “Όχι, αββά, γιατί δεν μου΄κανες απόλυση”.

- “Και γιατί -τον ρωτάει ο Γέροντας- δεν με ξύπνησες;”

- “Δεν τόλμησα -απαντά ο μαθητής- να σε σκουντήσω για να μη σου διακόψω τον ύπνο”.

Σηκώθηκαν ευθύς, άρχισαν τον όρθρο και όταν τελείωσε η ακολουθία, απέλυσε τον αδελφό ο Γέροντας. Και την ώρα που καθόταν μόνος, ήρθε σε έκσταση και βλέπει κάποιον να του δείχνει έναν τόπο λαμπρό στον οποίο υπήρχε ένας θρόνος και επάνω στον θρόνο ήταν τοποθετημένα επτά στεφάνια.

Και ρώτησε αυτόν που του τα έδειχνε:

- “Τίνος είναι αυτά;”

Κι εκείνος είπε:

- “Του μαθητή σου. Τον τόπο και τον θρόνο του τα χάρισε ο Θεός για την υπακοή του. Και τα επτά στεφάνια τα κέρδισε αυτή τη νύκτα”.

Απόρησε ο Γέροντας γι΄αυτό που άκουσε και γεμάτος από δέος καλεί τον αδελφό και του λέει:

- “Πές μου, τι έκανες τη νύκτα αυτή;”

- “Συγχώρα με, αββά -απάντησε εκείνος- δεν έκανα τίποτε”.

Ο Γέροντας νομίζοντας ότι από ταπεινοφροσύνη δεν ομολογεί, του είπε:

- “Δεν θα σ΄αφήσω να φύγεις, εάν δεν μου πεις τι έκανες ή τι σκέφτηκες τη νύκτα αυτή”.

Αλλά ο αδελφός επειδή γνώριζε καλά ότι τίποτε δεν έχει κάνει, δεν είχε τι να πει. Και λέει στον πατέρα:

- “Αββά, δεν έκανα τίποτε, παρά μόνο ότι ενοχλήθηκα από λογισμούς επτά φορές να φύγω χωρίς να μου κάνεις την απόλυση, αλλά δεν έφυγα”.

Όταν τ΄άκουσε αυτό ο Γέροντας, κατάλαβε ότι κάθε φορά που πάλευε και νικούσε τον λογισμό του, κέρδιζε ένα στεφάνι από τον Θεό. Στον αδελφό βέβαια δεν είπε τίποτε, αλλά τα διηγήθηκε αυτά σε ανθρώπους πνευματικούς χάριν ωφελείας, για να γνωρίζουμε ότι και για λογισμούς πού δεν έχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα ο Θεός μας στεφανώνει.

Καλό λοιπόν είναι να βιάζουμε πάντοτε τον εαυτό μας από αγάπη για τον Θεό.

Γιατί η Βασιλεία των Ουρανών βιάζεται και την αρπάζουν αυτοί που αγωνίζονται.

Είπε ένας Γέροντας:

“Τίποτε δεν παροργίζει τόσο τόν Θεό και τίποτε δεν απογυμνώνει τόσο τον άνθρωπο από τη χάρη, ώστε να φτάσει και σε εγκατάλειψη από μέρους του Θεού, όσο το να κατηγορεί τον πλησίον του ή να τον κατακρίνει ή να τον εξουθενώνει. Και είναι τόσο βαρύτερη η κατάκριση από κάθε άλλη αμαρτία, ώστε ο ίδιος ο Χριστός λέει:

“Υποκριτή, βγάλε πρώτα το δοκάρι που έχεις στο μάτι σου και τότε θα δεις καθαρά για να βγάλεις το σκουπιδάκι πού βρίσκεται στο μάτι του αδελφού σου”.

Παρομοίασε δηλαδή το αμάρτημα του πλησίον με το σκουπιδάκι, ενώ την κατάκριση με το δοκάρι.

Είναι τόσο κακό τό να κατακρίνει κανείς, σχεδόν ξεπερνά κάθε αμαρτία.

Επομένως τίποτε δεν είναι βαρύτερο, αδελφοί μου, ούτε χειρότερο από το να καταδικάσουμε ή να εξουθενώσουμε τον πλησίον.

Γιατί να μήν προτιμούμε να κατακρίνουμε τον εαυτό μας;

Και εννοώ τα κακά τα δικά μας πού καλά τα γνωρίζουμε και για τα οποία πρόκειται να δώσουμε λόγο στον Θεό.

Γιατί αρπάζουμε το δικαίωμα της κρίσης του Θεού;

Τί θέλουμε από το πλάσμα του, τί θέλουμε από τον πλησίον;

Τί ζητάμε από τα βάρη του άλλου;

Έχουμε, αδελφοί, τί να φροντίσουμε. Ο καθείς ας προσέχει τον εαυτό του και τις δικές του κακίες.

Η εξουσία να δικαιώνει και να καταδικάζει, ανήκει μόνο στόν Θεό, που γνωρίζει καί την κατάσταση του καθενός και τη δύναμη, τον τρόπο της ζωής και τα χαρίσματά του, την ιδιοσυγκρασία και τις ικανότητές του, ανήκει στον Θεό που κρίνει ανάλογα με το καθένα απ΄αυτά, όπως ο ίδιος μόνος τα γνωρίζει”.

Ρωτήθηκε ο αββάς Μιώς από έναν στρατιωτικό εάν ο Θεός δέχεται τον μετανοημένο.

Κι εκείνος αφού τον κατήχησε λέγοντάς του πολλά, τον ρώτησε:

- “Πές μου, αγαπητέ, εάν σχισθεί η χλαίνη σου, την πετάς;”

- “Όχι, -είπε- τη ράβω πάλι και τη χρησιμοποιώ”.

- “Αν λοιπόν εσύ -του λέει ο Γέροντας- λυπάσαι το ρούχο σου, ο Θεός δεν θα λυπηθεί το δικό του πλάσμα;”

Είπε η μακαρία Συγκλητική:

“Τέκνα μου, όλοι γνωρίζουμε τον τρόπο να σωθούμε, αλλά εξαιτίας της αμελείας μας μένουμε πίσω στη σωτηρία”.

Έλεγαν για κάποιον Γέροντα ότι όταν του έλεγε ο λογισμός:

“Άσε την σημερινή ημέρα και αύριο μετανοείς”, αντέκρουε τον λογισμό λέγοντας:

“Όχι, σήμερα θα μετανοήσω και αύριο ας γίνει το θέλημα του Θεού”.

Έλεγαν για κάποιο Γέροντα ότι εκεί που καθόταν στο κελί του κι έκανε τον αγώνα του, έβλεπε φανερά μπροστά του τους δαίμονες και τους εξευτέλιζε. Βλέποντας ο διάβολος τον εαυτό του να νικιέται απ΄τον Γέροντα, πήγε και παρουσιάστηκε λέγοντας:

«Εγώ είμαι ο Χριστός».

Μόλις τον είδε ο Γέροντας έκλεισε τα μάτια του. Του λέει τότε ο διάβολος:

«Γιατί κλείνεις τα μάτια σου; Εγώ είμαι, ο Χριστός».

Του αποκρίθηκε ο Γέροντας:

«Εγώ δεν θέλω να δω εδώ τον Χριστό».

Και μόλις τ΄άκουσε ο διάβολος έγινε άφαντος.